Giybet ve Zan

moderatör Mesaj Sayısı : 344 Kayıt tarihi : 18/01/09

Giybet ve Zan
GIYBET VE ZAN

Yüce Allah iman edenleri birbirlerine karsi suizanda bulunmalarini birbirlerinin ayiplarini arastirmalarini ve birbirlerinin giybetlerini yapmalarini yasakliyor ve metni okudugu Ayet-I kerimede mealen söyle buyuruyor; “Ey iman edenler zannin bir çogundan kaçinin. Çünkü zannin bazisi günahtir. Birbirinizin kusurunu arastirmayin. Birbirinizin giybetini yapmayin. Sizden biri ölü kardesinin etini yemekten hoslanir mi? ondan tiksinirsiniz degil mi? Allah’dan korkun süphesiz ki Allah tövbeleri daima Kabul edendir,çok merhametlidir.’

Müslüman elinde delil olmadikça kesin bir bilgisi olmadan bir olay hakkinda kötü mnefi bir zanda bulunmaz. Bu zan üzerinde hükgm bina edemez. Bize bir haber ulastiginda hemencecik inanmak ha öyle mi vay canina demek bu adam da sahtekarmis söyleymis böyleymis diye hüküm vermek yanlis olur. Halbuki haberin kaynagini incelememiz dogruluguna kanaat getirdikten sonra hüküm vermemiz daha dogru olur. Çünkü ( yine ayni suredeki bir baska ) ayeti kerimede Cenabi Hakk’ ey iman edenler size fasik birisi bir haber getirdiginde onu arastirin hemen inanip hüküm vermeyin. Bilmeden haksiz yere bir kavme edersinizde sonra yaptiginiza pisman olursunuz.’ Buyuruyor. Hele bugünün insanlari sözüne güvenilmeyen, sahidligi islama göre kabul olunmayacak , haram yiyen haramla istigfar eden insanlarin sözlerini dinleyerek bir konuda karar vermek hiç de hjos bir durum degildir.
Ayrica birtakim dedikoducu insanlar vardir ki onlarin vazifesi iki müslümani birbirine düsürmek müslümanlari zayif düsürmektir. Bu gibilire firsat verme gafletinine düsmemeliyiz. Bir haber bir söz duydugumuzda veya bir olaya hakemlik yaptigimizda iki tarafida iyice dinlemeden tahkik etmeden hüküm vermemiz dünya ve ahirette aleyhimize olur. Müslüman bir kardesimiz hakkinda kötü bir söz söylendiginde aleyhinde konusuldugunda dogru degilse dur diyebilmeliyiz. O kardesimiz böyle birsey yapmaz ben onu taniyorum diye giybeti yapilan insani giyabinda savunmak üzerimizde borçtur. Giybet bir kimsenin arkasindan hosuna gitmeyecek bir sekilde luzumsuz yere zaruret olmaksizin anmaktir. Zaruretin ölçüsü ise kitaplarda belirlenmistir. Bir adam islam düsmani ise müslümanlari o tehlikeden haberdar etmek üzere onun halleri müslümanlara anlatilabilir. Fakat adam müslüman ise bir taki kusurlari varsa iste onalri kendisinin bulunmadigi yerde baskalarina anlatmak giybet olur haramdir. Allah-u Teala bunu kardesinin etini yemeye benzetmistir çok büyük günahtir.
Allah Rasulu söyle buyurdu:“ giybet zinadan daha büyük günahtir. Ashabi kerim söylem sordular:
Ya Rasullulah giybet zinadan nasil büyük günah olur dediler. Allah Rasulude söyle cevap verdiler:
Kisi zina eder sonra pisman olur tevbe eder Allah da onun tevbesini kabul eder, onu bagislar. Fakat giybetini yaptigini kisi kendisinin giybet suçunu bagislamadiysa giybetçi Allah tarafindan bagislanmaz. (m. mesabih k. adap 1874)
Hz. Aise(r.a.) anlatiyor :
Kuman safiyenin kisa boylu oldugunu peygambere ima ederek anlattim.
Allah Rasulu Safiyenin hoslanmayacagi sekilde anilmasini tasvip buyurmadi, böylesine bir sözün günahini açiklamak içinde söyle buyurdu :
- Ya Aise öyle günah söz söyledin ki o sözler deniz suyuna karissaydi denizin suyunu kirletirdi. ( I.Kesir,Hucurat 12,3/365)
Birde kendimizi düsünelim. Isimiz gücümüz, dedikodu ve giybet , baskalarinin hakkinda konusmak , baskalrinin kusurlarini arastirmak ,hatta iftira etmek. Kalplerimiz bosuna kapkara degil iste bukirler,pislikler kalplerimizi kirletiyor onun için biz ibadetlerimizin tadini hissedemiyoruz.
Ashab-i Kiram (r.a.) birbirlerine rastladiklari zaman birbirlerini güler yüzle karsiliyorlardi. Giyaplarinda konusmazlardi. Bunu münafiklik alameti sayiyorlardi.
Simdi ise yalan söylemek ve giybet etmek idarecilik alametis sayiliyor. Bir mevki ve makamda iseniz, yaninizdaki övmeyi, olmayan kimseyi ise yaninindakinin hosuna gidecekse kötülemeyi idarecelik sayiyorlar. Isler böyle idare ediliyormus. Bu düpe düz münafiklik ve iki yüzlülüktür. Bu müslümana yakismaz.
Ebu Hüreyre der ki :
Kim dünyada müslüman kardesinin etini yerse ahirette ona o müslüman eti yaklastirilir ve kendine diri iken onun etini yedigin gibi ölü olduguhalde de ye!
O da mecbur kalarak yer böylece geveler,tiksinir bagirir ve yüzünü burusturur.
Simdi bir kimseye giybet etme dediginde ben giybet etmiyorum ki bunlarin hepsi onda var diyor. Iste olan bir seyi giyabinda söylemek tam anlamiyla giybettir.anlattiklarimiz dogru degilse o da iftiradir onun azabi daha da çetindir.
Degerli alimlerden olan Kadade derki:
Bize anlatildigina göre kabir azabi su üç sey sebebiyle olur. Biri giybet ,biri nemime (laf getirip götürmek) biriside bevilden korunmamaktadir.
Hasan-i Basri (r.a.) de söyle demisti:
-Allah’a yemin ederim ki giybet,mü’min kisinin dinini ifrad hususunda cüzzamin vucuddaki ifsadindan daha da süratlidir.
Bir kisim alimlerde ibadeti tarif ederken,oruç tutmak ve namaz kilmakdan öte dili tutmak derlerdi.
Sizden bir kimse müslüman kardesinin gözündeki çöpü görürde kendi gözündeki mürtegi görmez. Nasil olur derlerki :
Insani seytan baslariyla mesgul ederek aldatir. Hep baskalarinin ayibini kusurunu arastirir. Ne mutlu kendi kusurlariyla mesgul olanlara...